1.Εισαγωγή στις Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος

  Οι ΔΑΦ χαρακτηρίζονται από σύνολο εκτεταμένων νεύρο-αναπτυξιακών διαταραχών με όμοια χαρακτηριστικά τα ελλείμματα στην κοινωνική, επικοινωνιακή διάδραση, τις στερεοτυπικές συνεχείς συμπεριφορές ,στην υπερευαισθησία και υποευαισθησία στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Βασικό γνώρισμα είναι η βραδύτητα της γλωσσικής ανάπτυξης και μπορεί να υπάρξει συννοσηρότητα με τις νοητικές δυσκολίες και τη ΔΕΠ-Υ (A. P. A , 2013 ).

2.Θεωρητικό πλαίσιο ΔΑΦ

 Η Wing (1988,στο Happe ,2003 σσ. 54) εισήγαγε την έννοια του φάσματος των διαταραχών εξαιτίας της διακύμανσης  αυτών από άτομο σε άτομο. Οι ΔΑΦ εμφανίζονται στο 1% του πληθυσμού (A.P.A,2013) και εκδηλώνονται σε ποσοστό 3-4 συχνότερα στο αντρικό φύλο (Στασινός, 2016 ,σσ .154). Η ύπαρξη αυτών δεν σχετίζεται με την  κοινωνική-οικονομική κατάσταση και καταγωγή της οικογένειας (Κακούρος & Μανιαδάκη ,2006 σσ. 338).

  Σύμφωνα με το DSM-V (A.P.A,2013) η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος διαχωρίζεται σε δύο βασικά διαγνωστικά κριτήρια στα ελλείμματα στην κοινωνική διάδραση ,επικοινωνία και στους περιορισμός επαναλαμβανόμενων συμπεριφορών, ενδιαφερόντων και δράσεων ,στα οποία εμπεριέχονται και οι ανεπάρκειες στην αισθητηριακή επεξεργασία. Οι ενδείξεις αυτών των δυσκολιών θα πρέπει να έχουν γίνει αντιληπτά έως τα τρία του χρόνια . Η διάγνωση της  γίνεται με βάση εκτεταμένες αξιολογήσεις συμπεριφοράς από την διεπιστημονική ομάδα τους επιμέρους δείκτες που δείχνουν την συννοσηρότητα του ατόμου με άλλες διαταραχές. Τα περισσότερα άτομα με ΔΑΦ δεν διακρίνονται από όλα τα χαρακτηριστικά για αυτό η διάγνωση πραγματοποιείται σύμφωνα με το επίπεδο των ικανοτήτων κατανεμημένη σε τρία επίπεδα σοβαρότητας. Το πρώτο περιλαμβάνει την «Αναγκαιότητα στήριξης» , το δεύτερο την «Αναγκαιότητα αυξημένης στήριξης» και στο τρίτο κατατάχθηκε η  «Αναγκαιότητα ιδιάζουσας  ενισχυμένης υποστήριξης» (A.P.A,2013).

 Παράλληλα ,οι αιτιολογικοί παράγοντες δεν έχουν ανακαλυφθεί με ακρίβεια εξαιτίας της πολυπλοκότητας του φάσματος (Γέννα, 2002 σσ. 41). Φαίνεται όμως πως συνδέεται με βιολογικές καταβολές , στις  οποίες επιδρούν οι γενετικοί και επιφέρουν νευρολογικές διαταραχές  , με  κληρονομικούς, χρωμοσωμικούς ,προγεννετικούς και περιγεννετικούς λόγους και σύνδρομα μεταβολισμού (Στασινός,2016). Η ΔΑΦ σύμφωνα με τον Baron - Cohen, (2000 pp.3-21) απορρέει από την έλλειψη των επιμέρους νοητικών καταστάσεων ,η απόκτηση των οποίων επιφέρει την πρόσκτηση  της θεωρίας του νου. Έτσι, το άτομο διακρίνεται από ελλείψεις σε επιμέρους νοητικές εκφάνσεις, στην ενσυναίσθηση που περιλαμβάνει την αντίληψη των  συναισθημάτων , των σκέψεων των άλλων και των κοινωνικών καταστάσεων. Τα γνωστικά ελλείμματα εδράζουν σε ανεπαρκείς ικανότητες που έχουν δημιουργηθεί πριν από αυτή. Σημαντική κρίνεται η απόκτηση δεξιοτήτων για την ανάπτυξης αυτής της νοητικής διεργασίας για την επίτευξη της αντίληψης και της θετικής ανταπόκρισης στις κοινωνικές συνθήκες και τελικά η διασφάλιση των κοινωνικών και συναισθηματικών επιταγών του.

  Τα κύρια χαρακτηριστικά της ΔΑΦ παραμένουν κατά την διάρκεια της ζωής τους και μπορούν να αλλάξουν μορφή ανάλογα με τις νοητικές λειτουργίες , την ηλικία και την γλωσσική ανάπτυξη του κάθε ατόμου (Στασινός ,2016).Η σοβαρότητα της έκφανσης της διαταραχής εξαρτάται από την εκπαίδευση και τα βιώματα που τους παρέχονται από το ευρύτερο περιβάλλον τους. Η πρώιμη και εντατική παρέμβαση μπορούν να επιφέρουν την βελτίωση των λειτουργιών στο βαθμό που είναι δυνατόν (Dawson, 2008 pp.775-803).

 

Βιβλιογραφία

American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (fifth ed.). DSM-5tm.  Washington, DC : American Psychiatric Association.

Baron-Cohen, S. (2000) Theory of mind and autism: A fifteen year review. In S. Baron-Cohen, H. Tager- Flusberg, & D. J. Cohen (Eds.), Understanding other minds. Perspectives from developmental cognitive neuroscience (pp. 3-21). Oxford: University Press. Retrieved from https://www.scirp.org/(S(i43dyn45teexjx455qlt3d2q))/reference/ReferencesPapers.aspx?ReferenceID=242617

Γενά, Α. (2002). Αυτισμός και διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (Αξιολόγηση-Διάγνωση-Αντιμετώπιση). Αθήνα : Ιδιωτική έκδοση.

Dawson, G (2008). Early behavioral intervention, brain plasticity, and the prevention of autism spectrum disorder. Development & Psychopathology, 20(3), 775. Retrieved fromhttp://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&AuthType=ip,sso&db=edb&AN=33199713&site=eds-live

Κάκουρος Ε., & Μανιαδάκη Κ., (2006.) Ψυχοπαθολογία παιδιών και εφήβων Αναπτυξιακή Προσέγγιση. Αθήνα: Τυπωθήτω , σσ. 319-376

Στασινός, Δ. (2016). Η Ειδική Εκπαίδευση 2020. Για μια Συμπεριληπτική ή Ολική Εκπαίδευση στο Νέο-ψηφιακό σχολείο με Ψηφιακούς πρωταθλητές.(αναθ. ) Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση ,σσ. 151-170

Wing ,L (1988). The Continuum of Autistic Characteristics . Στο F. Happé (2003). Αυτισμός Σύγχρονη ψυχολογική θεώρηση. (Δ .Στασινός μεταφρ.) Αθήνα: Gutenberg, σσ. 54 ( το πρωτότυπο έργο εκδόθηκε 1994)